Pozostałe po dawnych czasach zespoły i obiekty architektury sakralnej, zespoły dworsko-parkowe, cmentarze, pomniki i mogiły, archeologiczne obiekty nieruchome, stanowią zasoby kulturowe gminy. Najstarsze obiekty historyczne na terenie gminy to kościoły w Zaleszanach i Turbi oraz zespół dworski w Zbydniowie.

Kościół parafialny pw. Świętego Mikołaja bpa i Przemienienia Pańskiego w Zaleszanach

Parafia zaleszańska istnieje od 1326r.,pierwszym proboszczem był ksiądz Witus. Obecny kościół neogotycki wg projektu architekta Jana Sas-Zubrzyckiego w 1903r., w miejsce drewnianego kościola, wybudowanegw 1616 roku. Bogata rozczłonkowana bryła Kościoła W połączeniu z Malowniczą różnorodnościa szczegółów i elegancją dekoracji tworzy całość pełną charakteru i indywidualnego wyrazu. Osłaniający kościół wieniec drzew tworzy wokół świątyni strefę ciszy i dodatkowo wspomaga oddziaływanie architektury. 

Kościół parafialny pw. Św. Leonarda w Turbi

Data powstania kościoła nie jest dokładnie znana. Pierwsze wzmianki o kaplicy odnajdujemy w dokumentach z wizytacji biskupa Maciejewskiego z 1604r.. Mówi się w nich o przywileju nadanym przez kardynała Radziwiłła z 1598r. i patronie kaplicy- św. Leonardzie. W 1757r. ustanowiono w Turbi parafię, jej pierwszym proboszczem był ks. Wojciech Witarski. Obiekt kościelny został trzykrotnie dotknięty pożarem-1881, 1908, 1921. Po ostatnim z nich postanowiono wznieść świątynię murowaną, budowę rozpoczął ks. Jan Marek, który budował dwa kościoły w Brazylii oraz kierował budową kościoła w Zaleszanach. Świątynia, wzniesiona w 1922-24 roku, uszkodzona podczas działań wojennych w 1944 roku, jest ceglaną zwartą budowlą, której dodają wdzięku tynkowane na biało szczegóły architektoniczno-dekoracyjne.

Zbydniowski dwór Horodyńskich jest wyjątkowym zabytkiem tego terenu. Murowany, rozległy, prostokątny, dwór wzniesiony został na przełomie XVIII i XIX wieku, a wokół niego rozciągał się romantyczny park w typie angielskim z sadzawką. Zabudowa dworska mocno zdewastowana doczekała się restauracji, obecny właściciel chce tu otworzyć centrum szkolenia i biznesu. W otoczeniu dworu zachował się stary park, którego atrakcją jest aleja 27 czarnych orzechów, przy której znajduje się również zabytkowa figura Matki Boskiej. W parku znajdują się też dwa blisko 30-metrowe jesiony wyniosłe, rosnące w sąsiedztwie dworskiej kaplicy, dęby, buk, rosnący w pobliżu miejsca martyrologii, dwie sosny wejmutki oraz rzadka topola biała.  

Nie doczekał się dotąd odbudowy dwór w Kotowej Woli, dziś już tylko ruiny otoczone mizernymi resztkami parku. Odarty z urody stoi w ciszy, bez dachu, ze zniszczonym wnętrzem, zapomniany przez czas i ludzi. Mimo zniszczenia odnaleźć tu można należną randze budowli powagę i dostojność. 

Swoim dworem poszczycić się mogą też Zaleszany. Niewielki, parterowy dwór Konopków wzniesiony na przełomie XIX i XX wieku stoi opadal kościoła, w resztkach krajobrazowego parku. Jego ostatnimi właścicielami byli Gotzowie. Skromna wyeksploatowana i częściowo przekształcona budowla zagubiła cały urok wiejskiej, szlacheckiej siedziby. Piękny i rozległy niegdyś park dzielą obecnie szerokie ścieżki, pośród starodrzewia i trawników rosną gęsto młode dzikie drzewa. Obecnie dwór jest w rękach prywatnych.

Resztki zespołu dworskiego można zobaczyć na obrzeżach Turbi. Pośród rozległych pól, których monotonię przerywają nieliczne drzewa i współczesne zabudowania stoją podworskie budynki – opuszczona, zaniedbana gorzelnia, znacznie przebudowany czworak i stanowiący obecnie własność prywatną parterowy dwór z końca XIX wieku, pozbawiony istotnych cech stylowych i właściwego tego typu budowlom, koniecznego wręcz dla zachowania klimatu, parkowego otoczenia.  

Swoistą historią i ciekawą zabudową wyróżniają się kaplice Horodyńskich i przydrożne wiejskie kapliczki. W każdej wsi oglądać można stającą przy drodze małą świątyńkę, w której widnieje postać świętego.

Zbydniowska kaplica dworska

Jej pierwotny program użytkowy nie miał charakteru sakralnego. Była to bowiem oranżeria. Później właściciele dworu dostawali ją do spełniania funkcji religijnej. Pierwsza informacja o kaplicy pochodzi z 1906r. Po wojnie przez wiele lat kaplica zbydniowska użytkowana była przez mieszkańców tej wsi jako kościół należący do parafii Zaleszany. Po wybudowaniu w Zbydniowie nowej świątyni, zabytek ten opustoszał i dzisiaj jego główna sala stoi pusta.